Why Does Ice Float? (Click 06)

Click လုပ်ပေးတဲ့အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါတယ်ခင်ဗျာ။

Clickers တို့ရေ... ၁၀ စက္ကန့်နေပြီးမှ ပြန်ထွက်ပေးပါနော။

အချိန် စ,မှတ်ပါပြီ။ 10

ပြန်ထွက်လို့ရပါပြီခင်ဗျာ။

ရေခဲတွေ ဘာလို့ ရေပေါ် ပေါ်တာလဲ?

တစ်ခုခုကို အအေးခံလိုက်တယ်ဆိုရင် အဲ့ဒီအရာဟာ ကျုံ့သွားပြီး သိပ်သည်းဆလည်း တိုးလာပါတယ်။ ဒြပ်ထုပမာဏကို တသတ်မတ်တည်း ထားပြီး ထုထည်ပဲ သေးသွားအောင် ချုံ့လိုက်မယ်ဆိုရင် သိပ်သည်းဆ တိုးလာတာ သဘာဝကိုးဗျ..နော။ ဆိုတော့ တွေးကြမှာက ရေခဲတုံးကို ရေထဲထည့်လိုက်ရင် မြုပ်သွားမယ်ပေါ့။

ရေ အခြေအနေ ပြောင်းတဲ့ဟာမှာ ထူးခြားချက်လေးတစ်ခု ရှိတယ်ဗျ (အရည်၊ အစိုင်အခဲ၊ အငွေ့) ။ ရေမော်လီကျူးတွေဟာ အရည်အခြေအနေမှာဆိုရင် လျှော့တိလျှော့ရဲပါ (Loose Bond) ။ ရေခဲအခြေအနေမှာဆိုရင်တော့ တောင့်တောင့်တင်းတင်း (Rigid Bond) ဖြစ်သွားပါတယ်။ (Loose Bond ကနေ Rigid Bond အဖြစ် မျက်လှည့်ဆန်ဆန် ပြောင်းလို့ရတဲ့ နည်းလေးလည်း ရှိပါတယ်။ စာရှည်သွားမှာ စိုးတဲ့အတွက် နောက်များကျမှ ပို့စ်တစ်ခုသပ်သပ် တင်ပေးသွားပါ့မယ်ခင်ဗျာ)။  ရေခဲဖို့အတွက်ဆိုရင် ရေမော်လီကျူးလေးတွေဟာ အရည်အခြေအနေမှာ ရှိခဲ့တာထက် ထုထည်ပိုလာရပါတယ်။ ပြောရရင် ရေ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ပိုသွားတယ်ပေါ့ဗျာ။ အကြမ်းဖျင်း တွေးကြည့်လို့ ရမှာတစ်ခုက ရေ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း ပိုလာတဲ့ ရေခဲအတိုင်းလေးကိုမှ မူလအရည် (Liquid State) ထဲကို ပြန်ထည့်လိုက်မယ်ဆိုရင် အဲ့ဒီရေခဲထုထည်တစ်ခုလုံးရဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းဟာ ရေပေါ် ပေါလောပေါ်နေမှာဖြစ်ပြီး ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ရေအောက် မြုပ်နေမှာပါ။ စမ်းကြည့်ချင်ရင် ပုံစံခွက်နဲ့ ခဲထားတဲ့ ရေခဲတုံးလေး တစ်တုံးလောက်ကို ရေခွက်ထဲ ထည့်ကြည့်လိုက်ပါ။ (ပုံစံခွက်နဲ့ ခဲထားတဲ့ကောင်ကို ညွှန်းရတာက အမြင်အရ သိသာနိုင်တာမို့ပါ။ ပုံစံမကျတဲ့ ရေခဲဆိုရင် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းဆိုတာကို မှန်းကြည့်လို့ မရမှာစိုးလို့ပါ။) အဲ့လို ရေခဲတုံးလေး ထည့်ကြည့်လိုက်ရင် အပေါ်ခြမ်း ခပ်ပါးပါးလေးပဲ ရေပေါ်ပေါ်နေပြီး အောက်ပိုင်း တော်တော်များများက ရေအောက်မှာ မြုပ်နေတာကို တွေ့ရမှာပါ။ ဖန်ခွက်သုံးဖို့တော့ မမေ့နဲ့ပေါ့ခင်ဗျာ။ နို့မို့ အပေါ်စီးကြီးက ကြည့်ပြီး ဘာမှမမြင်ရ ဖြစ်နေဦးမယ်။

Water Molecule At Different Temperature (World Ocean Review)

နောက်တစ်ခု ဆက်ပါမယ်။ ခုနက ရေခဲတုံး ထည့်ထားတဲ့ ဖန်ခွက်ကိုပဲ ရေခဲပြန်မနုတ်ဘဲ ရေအပြည့် ဖြည့်လိုက်ပါ။ ဖန်ခွက် နှုတ်ခမ်းသားနဲ့ ရေနဲ့ ထိသွားတဲ့အထိနော်။ အဲ့လိုဆိုရင် ဆရာသမား ရေခဲတုံးလေးကလည်း စောစောကအတိုင်း ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း ရေအောက်နဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းက အဲ့ဖန်ခွက် နှုတ်ခမ်းအပေါ် ပေါ်လောပေါ်နေမှာပါ။ အဲ့ဒီကျ တွေးမိသွားမယ့် ကိစ္စတစ်ခုက “ဒီရေခဲတုံးလေးသာ အရည်ပျော်သွားရင် ရေတွေ လျှံကျကုန်မှာပဲ” ပေါ့နော်။ စိတ်မပူပါနဲ့။ လျှံမကျပါဘူး။ ဘာလို့ဆို ရေခဲတုံး ထည့်ထားကတည်းက အဲ့ဒီထုထည်ပမာဏအတွက် နေရာချန်ပြီးသား ဖြစ်တာကြောင့် အဲ့ဒီနေရာမှာပဲ ပျော်သွားတဲ့ ရေတွေက အစားထိုး ဝင်သွားမှာ မို့လို့ပါ။ ရိုးရိုးလေးပါပဲ။

ဒီမှာ ဆက်ပြောစရာ ရသွားတာက အာတိတ်ဒေသ (မြောက်ဝင်ရိုးစွန်း) က ရေခဲတွေ အကြောင်းပါ။ အဲ့ဒီက ရေခဲပြင်ကြီးတွေကလည်း ရေပေါ် ပေါ်နေတဲ့ ကောင်ကြီးတွေပါ။ ဆိုတော့ ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာမှုကြောင့် နောင်တစ်ချိန် အရည်တွေ ပျော်ကြပြီဟေ့ဆိုရင် သူ့တို့ကြောင့်နဲ့တော့ ကမ္ဘာ့ရေမျက်နှင်ပြင် မြင့်တက်လာမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ အပေါ်မှာ ပြောခဲ့သလိုပဲ သူတို့ အရည်ပျော်ရင် ဝင်သွားဖို့နေရာက ရှိပြီးသားမို့လို့ပါ။ တကယ်စိတ်ပူရမယ့် ရေခဲတွေက ကုန်းမြေပေါ်မှာ ရှိနေတဲ့ ရေခဲတွေပါ။ များတဲ့ကောင်တွေ ပြောရရင် အန္တာတိကတိုက်တို့၊ Greenland တို့လို့ပေါ့ဗျာ။ အဲ့ကောင်တွေ အရည်ပျော်ပြီဟေ့ ဆိုတာနဲ့ ကမ္ဘာ့ရေထုထဲကို တိုက်ရိုက်ပေါင်းသွားမှာပါ။ အဲ့လိုဆိုရင်တော့ ကမ္ဘာ့ရေမျက်နှာပြင်မှာ ရှိရင်းထက် ၂၃၂ ပေ (မီတာ ၇၀) မြင့်တက်လာမှာဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့ဆိပ်ကမ်းမြို့ကြီးတွေမှန်သမျှ ရေအောက် ရောက်သွားမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ (မကြောက်သွားကြပါနဲ့၊ လိုပါသေးတယ်။ လူတွေ တလွဲလုပ်ပုံအရ နောက်တော့ ဖြစ်လာမှာပါ..ဟိဟီး)

မေးစရာရှိလာမှာက ရေမှာ သိပ်သည်းဆကရော ဘယ်လိုလဲ၊ မပြောင်းတတ်ဘူးလားပေါ့။ ပြောင်းတာပေါ့ခင်ဗျာ။ ရေကို အပူပေးရင် ထုထည်တိုးလာပါတယ်။ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာတာနဲ့ ဆက်ရရင်တော့ သမုဒ္ဒရာ ရေမျက်နှာပြင်ကလည်း သူ့ဟာသူ ပူရင်း တိုးတိုးလာဦးမှာပါ (ဤကား ဖြဲခြောက်ခြင်း) ။ ရေက အေးလာတာနဲ့အမျှ ထုထည် တဖြည်းဖြည်းချင်း လျှော့သွားတာပါ။ ရေဆင်းကူးနေတာဖြစ်ဖြစ်၊ ဒီတိုင်းကြည့်နေတာပဲဖြစ်ဖြစ် ဆိုရင်တော့ သိပ်သိသာမှာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဆိုတော့ ရေက အေးလာလေ အေးလာလေ ထုထည် ကျုံ့သွားလေပေါ့။ စစချင်း ပြောခဲ့တဲ့အတိုင်း ထုထည်ကျုံ့ရင် သိပ်သည်းဆ တိုးလာပါတယ်။ အဲ့ဒီအေးလာတာ အဆုံးထိ ရောက်သွားရင်တော့ ရေခဲမယ်ပေါ့ခင်ဗျာ။ ဒါပေမယ့် ရေခဲအနေနဲ့ သိပ်သည်းဆ အများဆုံးဖြစ်တဲ့ ပွိုင့်တစ်ခု ရှိပါတယ်။ 3°C ပါ။ အဲ့အပူချိန်မှာ ရေအတည်ခဲတာတော့ မဟုတ်သေးပါဘူး။ ရေခဲအနေနဲ့ သိပ်သည်းဆ အများဆုံးအဖြစ် ယူဆတာပါ။ ရေမျက်နှာပြင် အပေါ်ကနေ အအေးဓါတ် ပေးလိုက်တယ်။ ထုထည်ကျုံ့၊ သိပ်သည်းဆတိုးပြီး အောက်ကို ဆင်းသွားမယ်။ အဲ့ဒီ အောက်ရောက်သွားတဲ့ကောင်က အောက်မှာပဲ ဆက်ရှိနေတော့မယ်။ အပေါ် တက်မလာတော့ဘူး။ သိပ်သည်းဆ တိုးသွားတာကိုး။ နောက် ဆက်အေးလာမယ်။ အဲ့အေးတဲ့ကောင်လည်း အောက်ဆင်းသွားမယ်။ ဒီလိုနဲ့ 2°C ၊ 1°C ရောက်လာမယ်။ အောက် ဆက်ဆင်းစရာမရှိတော့ဘဲ အပေါ်မှာပဲ ဆက်ရှိနေမယ်။ ဒီလိုနဲ့ 0°C ရောက်တော့ အပေါ်တစ်လွှာလုံး ရေခဲပြီပေါ့ခင်ဗျာ။ အောက်ဆုံးမှာ 3°C အပူချိန်နဲ့ ရေရှိနေမယ်ပေါ့။ ဒီလိုနဲ့ ဆောင်းတွင်းကာလမှာ ရေနေသတ္တဝါတွေကို ရေခဲပြီး မသေအောင် ထိန်းပေးထားတာပါ။ What a wonderful Mother Nature!

အဲ့လိုမဟုတ်ဘဲ ပေါက်ကရတစ်ခု တွေးကြည့်ဗျာ။ ရေခဲက ရေမြုပ်နိုင်တယ် ဆိုပြီးပေါ့။ အဲ့လိုဆိုရင် အောက်ဆုံးကနေစ,ပြီး သူ့အဆင့်အလိုက် ရေခဲနေမယ်။ အပေါ်ဆုံး 3°C အလွှာလေးမှာမှ ရေနေသတ္တဝါတွေ ရှိမယ် ဆိုပါစို့။ အေးဆေးပဲ။ လူဖမ်းရင်ဖမ်း၊ မဖမ်းရင် တခြားအကောင်တွေ စားတာနဲ့ အဲ့ကန်မှာ ရှိသမျှ ငါးတွေ အကုန်ကုန်မှာပဲ။ ဒါပေမယ့် အပေါ်မှာ ပြောခဲ့တဲ့အတိုင်း ရေရဲ့ ထူးခြားတဲ့ အချက်လေးက ဆောင်းတွင်းကာလမှာ ရေနေသတ္တဝါတွေကို ကာကွယ်ပေးထားပါတယ်။ နောက်ပြောရရင် အပေါ်မှာ ရေခဲလွှာ ဖြစ်သွားပြီဆိုတာနဲ့ တော်ရုံအအေးဓါတ်က အောက်ထိ ဆင်းမလာနိုင်တော့ပါဘူး။ အဲ့တာကြောင့် အောက်ကကောင်တွေ ရေခဲသေမယ့်ဘေးက ဝေးသွားပါတယ်။ ဆိုတော့ အနှစ်ချုပ်ရရင် ရေဟာ ပူရင် ထုထည် တိုးပါတယ်၊ သိပ်သည်းဆ လျှော့ပါတယ်။ အေးရင် ထုထည် ကျုံ့ပြီး သိပ်သည်းဆ တိုးပါတယ်။ ရေခဲဖြစ်သွားရင်တော့ မော်လီကျူးတွေရဲ့ ထုထည် တိုးလာပြီး သိပ်သည်းဆကတော့ လျှော့သွားပါတယ်။ အဲ့ဒီ ရေရဲ့ထူးခြားတဲ့ အချက်လေးကြောင့်ပဲ ရေခဲဟာ သာမန်ရေထက် သိပ်သည်းဆ နည်းပြီး ရေပေါ် ပေါ်နိုင်တာပါခင်ဗျာ။

C2D

ကိုးကား; Neil deGrasse Tyson (StarTalk Podcast)

မိတ်ဆွေတို့အားလုံး ဂရုစိုက်ကြပါခင်ဗျာ။